می‌‌توان درد پایین کمر را به دو دسته تقسیم بندی کرد که دسته اول عبارت است از درد مکانیکی و با درد دیسک، مفصل، رباط و مشکلات عضلانی ارتباط دارد. درد دوم به درد غیر مکانیکی یا درد ارجاعی گفته می‌‌شود که با وجود عفونت، تومور یا اختلالات سایر اعضای بدن در ارتباط است. درد پایین کمر با توجه به مدت زمانی که بیمار را درگیر می‌کند به دو دسته درد مزمن (که بیش از سه ماه طول می‌‌کشد) یا درد شدید (که بیش از چند روز یا چند هفته طول می‌کشد) تقسیم می‌شود. در اکثر موارد درد پایین کمر به علت اختلالات مکانیکی به وجود می‌آید و در ۵۰ درصد از موارد افراد مبتلا به این نوع کمردرد طی مدت دو هفته بهبود می‌یابند و ۹۰ درصد از آنها طی مدت سه ماه خوب می‌شوند.

آناتومی پایین کمر

 برای اینکه بتوانید با ماهیت درد پایین کمر آشنا شوید باید ابتدا ساختار پایین کمر و علل بروز درد را بشناسید. با دانستن این موارد می‌توانید با پزشک خود برای تشخیص علت درد کمر همکاری داشته باشید. ستون فقرات از ساختارهای استخوانی متعددی ساخته شده که مهره نام دارند و به ۴ بخش مجزا تقسیم شده اند که به شرح زیر می‌باشند:

• ستون فقرات گردنی که شامل مهره‌های گردن است.
• ستون فقرات صدری که شامل قسمت فوقانی و میانی کمر است.
• ستون فقرات لومبار که شامل قسمت پایین کمر است.
• ساکروم که شامل دنبالچه است.

 مهره‌های ستون فقرات با توجه به محل قرارگیریشان نامگذاری شده اند. به عنوان مثال L1 تا L5 به مهره‌های پایین کمر یا ستون فقرات لومبر گفته می‌‌شود. هر مهره توسط دیسک از مهره دیگر جدا شده است که دیسک نقش ضربه گیر را ایفا می‌کند. هر دیسک دارای لایه درونی و بیرونی است. ستون فقرات از ۳۱ جفت عصب ساخته شده که ۵ عدد در ناحیه لومبر قرار گرفته اند. کمر شما علاوه بر مهره، دیسک و عصب از تعدادی عضله و تاندون ساخته شده است که عضله را به استخوان متصل می‌کنند. برخی از عضلات اصلی کمر به شرح زیر می‌باشند:

• عضله باز کننده که در هنگام برداشتن اجسام به شما کمک می‌کند.
• عضله تهی گاهی دنده ای که در حفظ حالت بدن نقش دارد.
• عضله طویل که از ناحیه لومبر شروع می‌‌شود و تا ستون فقرات فوقانی امتداد پیدا می‌کند.

هر یک از اجزای ستون فقرات پایین کمر از قبیل مهره، دیسک، عصب عضله یا تاندون می‌توانند باعث بروز درد کمر شوند.

 علل بروز درد پایین کمر

 وارد شدن ضربه به کمر، استفاده بیش از حد از کمر و کشیدگی آن از علل بروز درد پایین کمر محسوب می‌‌شوند. در صورتی که علت بروز درد به ساختار مهره ارتباط داشته باشد ممکن است دچار شکستگی شده باشید. افراد مبتلا به پوکی استخوان، اختلالی که باعث ضعیف شدن استخوان‌های بدن می‌شود، بیشتر از دیگران در معرض خطر شکستگی ستون فقرات قرار دارند. در صورتی که علت بروز درد کمر، ساختار دیسک بین مهره ای باشد به احتمال زیاد دچار بیرون زدگی دیسک شده اید. این وضعیت معمولاً به علت اختلالات تحلیل برنده مرتبط با بالا رفتن سن ایجاد می‌گردد. بیرون زدگی دیسک باعث بروز درد در اعصاب مجاور خواهد شد که به این نوع درد، درد حاصل از فشردگی عصب می‌گویند.

 کشیدگی عضله و تاندون باعث بروز درد پایین کمر می‌شود. این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که عضلات یا تاندون‌های پایین کمر دچار کشیدگی و تحلیل رفتگی شده باشند. برداشتن اجسام سنگین یا استفاده بیش از حد از کمر باعث بروز درد پایین کمر خواهد شد. سایر علل درد پایین کمر عبارتند از اسکولیوز که باعث منحرف شدن ستون فقرات به یک طرف می‌شود، و تنگی کانال نخاعی که در این اختلال فضای درون کانال کاهش پیدا می‌‌کند و باعث تحت فشار قرار گرفتن اعصاب مجاور خواهد شد.

 چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

 در اکثر موارد، اولین و مهمترین روش برای درمان درد کمر انجام دادن فعالیت جسمانی و شروع فعالیت‌های کاری، ورزشی و تفریحی است. در اکثر موارد آسیب دیدگی‌های کمر به طور خود به خود بهبود پیدا می‌‌کنند. با این حال گاهی اوقات درد کمر بهبود نمی‌یابد و باید شما به پزشک مراجعه نمایید تا علت درد مشخص گردد. در صورتی که دچار درد کمر هستید و با علائم هشدار دهنده ای که به شرح زیر می‌باشند مواجه شده اید باید به پزشک مراجعه نمایید:

• درد شدید که با گذر زمان بهبود پیدا نمی‌کند و بدتر می‌شود.
• در صورتی که به علت درد یا تب حال مساعدی ندارید.
• در صورتی که دچار بی اختیاری ادرار یا مدفوع شده‌ اید.
• در صورتی که دچار بی حسی اطراف مقعد یا واژن شده اید.
• در صورتی که دچار بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف پا کمر یا سایر اعضای بدن شده اید.
• در صورتی که پای شما تعادل خوبی ندارد.
• در صورتی که درد کمر با کاهش بی دلیل وزن بدن همراه شده است.
• در صورتی که دچار قرمزی یا تورم کمر شده اید.

 تشخیص درد پایین کمر

 تشخیص دقیق درد پایین کمر به انتخاب یک برنامه درمانی مناسب کمک می‌کند تا درد مزمن پایین کمر بهبود پیدا کند. پزشک از شما در خصوص علائمی که دارید سؤال می‌پرسد، سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و پس از آن از شما در خصوص سابقه آسیب دیدگی در گذشته و یا اختلالاتی که کمردرد در زندگی شما ایجاد کرده است سؤال می‌پرسد. در مرحله بعدی پزشک به انجام معاینات جسمانی می‌‌پردازد که شامل لمس کردن کمر به لحاظ وجود ناهنجاری‌های ایجاد شده است سپس پزشک دامنه حرکات کمر را بررسی می‌‌کند. در صورتی که شما دچار کشیدگی عضله یا تاندون شده باشید انجام معاینات جسمانی به تشخیص دقیق کمک خواهد کرد. اما در برخی موارد پزشک ترجیح می‌دهد از روش‌های تشخیصی که به شرح زیر می‌باشند بهره بگیرد:

• عکسبرداری توسط اشعه ایکس به پزشک برای مشاهده استخوان‌های ستون فقرات کمک می‌کند.
• سی تی اسکن تصاویری سه بعدی از استخوان‌های ستون فقرات را در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
• اسکن ام آر آی اطلاعات خوبی را در خصوص بافت نرم مانند رباط و عضلات در اختیار پزشک می‌گذارد.

درمان درد پایین کمر در قزوین

 اکنون این سؤال مطرح می‌شود که بهترین روش برای درمان درد پایین کمر چیست؟ پاسخ این سؤال به علت بروز درد، تشخیص پزشک و نوع درد و شدت علائم بیمار بستگی دارد. برخی از روش‌های رایج برای درمان درد پایین کمر به شرح زیر می‌باشند:

 استراحت کردن و استفاده از کمپرس گرم و سرد

 استفاده از این روش‌های درمانی به صورت ترکیبی و در منزل می‌تواند به تسکین درد کمر کمک کند. در صورتی که دچار کشیدگی عضلات کمر شده اید باید به آنها استراحت بدهید تا بهبود پیدا کنند. اما از استراحت کردن به مدت طولانی خودداری کنید زیرا با نتایج منفی همراه است. سعی کنید گاهی اوقات بلند شوید و کمی راه بروید. هنگامی که در بستر استراحت می‌‌کنید می‌‌توانید به صورت متناوب کمپرس گرم و سرد را روی کمر خود قرار دهید. کمپرس یخ می‌تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند و از سوی دیگر کمپرس گرم در کاهش التهاب و شل شدن عضلات نقش دارد. می‌‌توانید هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک بار به طور متناوب از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید. برای کمپرس سرد می‌توانید از کیسه یخ استفاده کنید و به منظور استفاده از گرما بهتر است دوش بگیرید یا از کمپرس گرمایی بهره بگیرید. این روش‌های درمانی به تسکین درد خفیف کمر کمک می‌کنند اما در صورتی که درد از بین نرود بهتر است از روش‌های درمانی دیگری استفاده کنید.

 تغییر سبک زندگی

 شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود برخی از علل درد پایین کمر را برطرف کنید. به عنوان مثال پیروی از یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به بهبود سطح عمومی سلامت و تسکین درد کمک خواهد کرد از سوی دیگر برخی غذاها دارای خواص ضد التهابی هستند. استعمال دخانیات باعث بروز درد کمر خواهد شد. اصلاح حالت بدن یکی دیگر از تغییراتی است که با تأثیرات شگفت انگیز بر کاهش درد کمر همراه است. تعداد زیادی از افراد بخش قابل توجهی از روز را مقابل کامپیوتر می‌نشینند معمولاً کمر آنها در حالت نامناسبی قرار می‌گیرد و به سمت جلو قوز می‌کنند. اگر شما متوجه شده اید که در چنین حالتی قرار گرفته اید هر چه سریع تر بدن خود را در وضعیت مناسب تری قرار دهید. در فواصل زمانی منظم از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید. بهتر است از میز ایستاده نیز استفاده کنید. تغییر سبک زندگی به تدریج به یکی از عادات روزانه شما تبدیل می‌‌شود که می‌‌تواند به طرز قابل توجهی درد کمر را کاهش دهد و از بروز آن در آینده جلوگیری نماید.

 کمربند مخصوص کمر

 کمربند مخصوص کمر به نحوی طراحی شده که به تسکین درد عضله، تاندون، مفصل و کمر کمک می‌کند. این کمربند به نحوی طراحی شده که با آناتومی پایین‌ کمر هماهنگ است و علاوه بر بهبود توانایی حرکتی باعث کاهش درد می‌شود. این کمربندها با توجه به نوع مشکل بیمار انتخاب می‌‌شوند. استفاده از کمربند مخصوص پایین کمر به پایدار کردن و تسکین درد پایین کمر کمک می‌کند. کمربندهای دیگری که تحت عنوان آرتز شناخته می‌شوند به صاف نگه داشتن ستون فقرات پایین کمر و تسکین درد کمک می‌کنند. این وسایل کمکی به بهبود مشکلات حرکتی، بهبود توانایی راه رفتن و افزایش کیفیت زندگی کمک می‌کنند.

 درمان دستی

 درمان دستی شامل استفاده از حرکات دست در نقاط خاصی از ستون فقرات بیمار می‌باشد که به رفع گرفتگی عضله و شل شدن آن کمک می‌کند. برای انجام این روش متخصص فیزیوتراپی از بیمار می‌خواهد به صورت دمر دراز بکشد تا از حرکات دست خود برای بهبود درد استفاده کند.

 فیزیوتراپی 

 فیزیوتراپی یکی از روش‌های اولیه برای تسکین درد پایین کمر محسوب می‌شود. به عبارتی متخصص فیزیوتراپی در تسکین درد پایین کمر نقش مهمی را ایفا می‌کند. هنگامی که شما به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کنید به ارزیابی علائم شما می‌‌پردازد و با توجه به آن و تشخیص قطعی پزشک برنامه درمان را طراحی می‌‌کند. تعداد جلسات فیزیوتراپی مورد نیاز به شرایط خاص هر فرد بستگی دارد. در جلسه فیزیوتراپی پزشک از شما می‌خواهد به انجام دادن حرکات مختلفی بپردازید که به تقویت عضلات کمر و عضلات مرکزی کمک می‌کنند. عضلات مرکزی نقش مهمی در محافظت از عضلات کمر برعهده دارند و ضعیف بودن این عضلات باعث بروز درد پایین کمر خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی نحوه انجام دادن این تمرینات ورزشی در منزل بدون تجهیزات ورزشی یا به کمک طناب ورزشی مخصوص را به شما آموزش خواهد داد. ممکن است متخصص فیزیوتراپی از روش‌های دیگری مانند ماساژ برای تسکین درد استفاده کند.

 دارو درمانی 

 دارو درمانی یکی از روش‌های رایج برای تسکین درد پایین کمر محسوب می‌شود که پزشک از داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا استامینوفن به منظور تسکین درد استفاده می‌کند. ایبوپروفن و ناپروکسن جزو داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب هستند حال آنکه استامینوفن مسکن است. این داروها برای تسکین درد شدید پایین کمر مناسب هستند که به درد مزمن تبدیل نمی‌شود. استفاده از این داروها می‌تواند به کنترل درد و گرفتگی عضلات کمر کمک کند.

 در صورتی که شما دچار درد شدید یا مزمن شده اید باید به پزشک مراجعه کنید تا به ارزیابی شرایط شما بپردازد و در صورت لزوم داروهای مسکن قوی‌ تر یا شل کننده‌های عضلانی را تجویز نماید. کورتیکواستروئیدها نیز به تسکین درد کمر کمک می‌کنند، پزشک این دارو را به طور مستقیم درون نواحی آسیب دیده تزریق می‌‌کند. در صورتی که علیرغم امتحان کردن این روش‌های درمانی، درد شما از بین نرود پزشک از روش‌های دیگری استفاده خواهد کرد.

 لیزردرمانی

 لیزردرمانی پایین کمر یکی از جدیدترین روش‌های موجود برای تسکین درد کمر محسوب می‌شود. لیزر پایین کمر با لیزردرمانی قدیمی که از لیزر گرمایی استفاده می‌کند متفاوت است. لیزردرمانی یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که می‌تواند به تحریک فرایند زیستی بدن به تسکین درد کمک کند. برای انجام این روش باید روی شکم دراز بکشید تا پزشک دستگاه لیزر را روی بدن شما قرار دهد.

 اکثر افراد از انجام عمل جراحی خودداری می‌‌کنند زیرا یک روش پر تهاجمی است که با دوران بهبود طولانی همراه می‌باشد. مصرف داروهای مسکن با عوارض جانبی همراه است که برخی از آنها از قبیل داروهای مسکن قوی ممکن است باعث وابستگی بیمار شود. لیزردرمانی می‌‌تواند جایگزین عمل جراحی و دارو درمانی شود زیرا هیچ گونه عارضه جانبی جدی ندارد.

 عمل جراحی 

 در صورتی که هیچ یک از روش‌های درمانی بالا تأثیری در کاهش درد کمر شما نداشته باشند پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. به عنوان مثال فردی که از درد مزمن ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر رنج می‌برد می‌تواند متقاضی جراحی میکرودیسککتومی باشد. این عمل جراحی با ایجاد یک برش کوچک روی کمر به منظور خارج کردن دیسک یا بخشی از آن همراه است تا مشکل بیمار برطرف گردد. جراحی فیوژن ستون فقرات لومبر، تعویض دیسک آسیب دیده با دیسک مصنوعی و جراحی لامینکتومی از دیگر روش‌های رایج جراحی محسوب می‌‌شوند. اکثر بیماران قبل از آن که متقاضی عمل جراحی باشند از روش‌های غیر جراحی برای تسکین درد خود استفاده می‌کنند. فیزیوتراپی پس از عمل جراحی می‌تواند به تسریع فرایند بهبود و جلوگیری از بروز درد مجدد جلوگیری کند.