گردن قسمتی از ساختار انعطاف پذیر ستون فقرات است، ستون فقرات از ناحیه سر شروع میشود و تا نقاط مختلف بدن امتداد پیدا میکند. ستون فقرات ناحیه گردن از هفت استخوان ساخته شده است که توسط دیسک بین مهره ای از یکدیگر جدا شده اند. دیسک بین مهرهها به ستون فقرات کمک میکند آزادانه حرکت نماید و در هنگام فعالیت جسمانی به جذب ضربه میپردازد.
بیرون زدگی دیسک گردن
به احتمال زیاد شما بیرون زدگی دیسک گردن را تحت عنوان لغزش دیسک میشناسید. اگرچه در حقیقت دیسک دچار لغزش نمیشود گاهی اوقات پاره میشود و محتویات داخل آن به سمت بیرون هدایت میگردند به نحوی که به اعصاب مجاور فشار وارد میکند. در برخی از افراد انجام عمل جراحی به منظور تعویض دیسک آسیب دیده با دیسک مصنوعی ضرورت پیدا میکند. درد گردن و علائم مرتبط با بیرون زدگی دیسک از مشکلات شایعی هستند که تعداد زیادی از افراد بزرگسال را درگیر مینمایند. گردن دارای ساختارهای آناتومیکی متعدد از قبیل عضله و استخوان، رباط و مفصل است. هریک از این ساختارها دارای پایانههای عصبی هستند که میتوانند به تشخیص مشکلات دردناک ایجاد شده بپردازند. به بافت نرم بین استخوانهای گردن دیسک بین مهره ای گفته میشود که حاوی یک ماده نرم و ژله مانند و یک پوسته خارجی سفت است. دیسک بین مهره ای وظیفه متصل کردن دو استخوان را در ستون فقرات برعهده دارد و امکان حرکت کردن را فراهم مینماید. هنگامی که پوسته خارجی دیسک دچار پارگی شود ماده ژله ای به سمت بیرون حرکت میکند و منجر به بیرون زدگی دیسک خواهد شد.
علل دیسک گردن
با بالا رفتن سن دیسک در ستون فقرات انعطاف پذیری و قابلیت ارتجاعی خود را از دست میدهد و رباطهای اطراف دیسک به راحتی دچار پارگی و آسیب دیدگی خواهند شد. دیسک گردن میتواند باعث تحت فشار قرار گرفتن اعصاب مجاور (رادیکولوپاتی) یا طناب نخاعی (میلوپاتی) شود و بیمار را دچار درد زیادی نماید. به طور کلی وارد شدن فشار بیش از حد به ناحیه گردن باعث بیرون زدگی دیسک گردن خواهد شد که این مشکل میتواند به علت انجام انجام دادن حرکات خطرناک یا برداشتن اجسام سنگین به وجود بیاید. در صورتی که دیسک به طناب نخاعی یا ریشه اعصاب فشار وارد کند بیمار دچار درد و علائم دیگر خواهد شد.
علائم دیسک گردن چیست؟
حتی بیرون زدگی خفیف دیسک میتواند باعث بروز درد زیادی شود زیرا فضای بسیار کمی برای اعصاب مجاور باقی خواهد ماند. درد بازو زمانی شروع میشود که محتویات درون دیسک به اعصاب گردن فشار وارد کنند و باعث بروز درد انتشار دهنده از عصب به بازو شوند. معمولاً در مراحل اولیه دیسک گردن بیمار درد شدید بازو را تجربه خواهد کرد. بی حسی و سوزن سوزن شدن و درد بازو که گاهی اوقات تا ناحیه انگشتان امتداد پیدا میکند از علائم شایع دیسک گردن محسوب میشوند حال آنکه برخی از بیماران دچار ضعف عضلانی میشوند. با توجه به محل بیرون زدگی دیسک هر بیمار علائم مختلفی را تجربه خواهد کرد.
بیرون زدگی مهرههای ۴ و ۵ باعث بروز درد شانه و ضعف در عضلات فوقانی بازو ( عضله دلتوئید) خواهد شد اما معمولاً علائم مرتبط با درگیری عصب از قبیل سوزن سوزن شدن و بی حسی را به وجود خواهد آورد.
- بیرون زدگی مهرههای پنج و شش بر توان و قدرت عضلات باز کننده مچ و عضله دوسر بازویی تاثیر میگذارد. در این شرایط بی حسی و سوزن سوزن شدن تا ناحیه انگشت شست ادامه پیدا میکند. بیرون زدگی دیسک در مهرههای ۵ و ۶ شایع است.
- بیرون زدگی مهرههای ۶ و ۷ باعث بروز درد پشت شانه میشود که تا قسمت پشت عضله سه سر بازو و قسمت فوقانی ساعد و دست امتداد پیدا میکند. بی حسی و سوزن سوزن شدن تا ناحیه انگشتان ادامه پیدا میکند.
دیسک گردن در قزوین چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص دیسک گردن در قزوین از روشهای تشخیصی متعددی استفاده میشود که رایج ترین روش عکسبرداری در چنین شرایطی انجام اسکن ام آر آی در قزوین است. در برخی موارد عکسبرداری ساده به منظور تکمیل ارزیابی مهرهها درخواست میشود اما به خاطر داشته باشید که بیرون زدگی دیسک گردن در عکس برداری ساده مشخص نخواهد شد. قبل از پیدایش ام آر آی از سی تی اسکن و میلوگرام برای تشخیص دیسک گردن استفاده میشد اما در حال حاضر این دو روش کاربرد چندانی ندارند مگر آن که به علت شرایط خاص بیمار امکان استفاده از آنها فراهم نشود.
عکس برداری توسط اشعه ایکس روشی است که از اشعه ایکس به منظور تهیه تصاویر از ساختارهای استخوانی و ظاهر مفاصل گردن استفاده میکند. از عکسبرداری توسط اشعه ایکس به منظور کسب اطلاعات در خصوص سایر علل درد از قبیل تومور، عفونت و شکستگی استفاده میشود.
- سی تی اسکن یک روش عکس برداری تشخیصی است که از پرتوهای اشعه ایکس به منظور نشان دادن شکل و اندازه کانال نخاعی و ساختارهای اطراف آن استفاده میکند.
- اسکن ام آر آی یک روش تشخیصی دیگر است که با استفاده از فناوری کامپیوتر و یک میدان مغناطیسی قوی به تهیه تصاویر سه بعدی از ساختارهای بدن میپردازد و به این ترتیب جزئیاتی در ارتباط با طناب نخاعی، ریشه اعصاب و ساختارهای مجاور از قبیل تومور، بزرگ شدگی یک عضو یا تحلیل رفتگی آن را در اختیار پزشک قرار خواهد داد.
- میلگرام از اشعه ایکس و تزریق ماده حاجب درون مایع مغزی نخاعی استفاده میکند تا وجود و مشکلاتی از قبیل تحت فشار قرار گرفتن طناب نخاعی یا اعصاب ناشی از بیرون زدگی دیسک، تومور و به وجود آمدن زائدههای استخوانی را نشان دهد.
- الکترومیوگرافی نام و مطالعه هدایت عصبی روشهایی هستند که به اندازه گیری جریان الکتریکی در امتداد ریشه اعصاب، بافت عضلانی و اعصاب محیطی میپردازند. این روشهای تشخیصی میتوانند وجود آسیب دیدگی عصب یا وضعیت آنها در حالت ترمیم ناشی از آسیب دیدگی در گذشته را نشان دهند. این روشهای تشخیصی امروزه کاربرد خیلی زیادی ندارند.
روشهای درمانی غیر جراحی برای دیسک گردن در قزوین چیست؟
اصلاح سطح فعالیت جسمانی
معمولاً دیسک گردن در مراحل اولیه باعث بروز درد بسیار زیادی میشود اما در مرحله شعله ور شدگی (مانند انجام دادن فعالیت جسمانی) نیز بیمار درد زیادی را تجربه خواهد کرد. در صورتی که درد گردن شدید باشد و تا ناحیه بازو و دست انتشار پیدا کرده باشد نداشتن فعالیت جسمانی به مدت کوتاه یا اصلاح سطح فعالیت میتواند کمک کننده باشد. توجه کردن به موارد زیر میتواند به بهبود شرایط بیمار کمک کند:
- اجتناب از انجام دادن فعالیت جسمانی سنگین مانند کار سنگین یا فعالیت ورزشی
- خودداری از انجام دادن حرکات خاصی که باعث تشدید درد میشود مانند چرخاندن سر به یک طرف
- اصلاح الگوی خواب مانند تغییر دادن بالش یا خوابیدن به پشت به جای خوابیدن به پهلو یا روی شکم
استراحت کردن به کاهش درد ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن کمک میکند. پس از آنکه درد کاهش پیدا کرد شما میتوانید مجدداً سطح فعالیت جسمانی خود را افزایش دهید.
دارو درمانی در قزوین
مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب میتواند به کاهش التهاب بدن کمک نماید. از آنجایی که معمولاً درد شدید ناشی از بیرون زدگی دیسک به التهاب ریشه اعصاب و سایر بافتهای مجاور ارتباط دارد مصرف این داروها میتواند بسیار کمک کننده باشد. پزشک به تجویز داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ادویل، الوو، و مترین میپردازد. در صورتی که این داروها نتوانند به تسکین درد کمک نمایند پزشک به طور موقت به تجویز سایر داروهای مسکن خواهد پرداخت. برخی از این داروها عبارتند از استروئیدهای خوراکی، شل کنندههای عضلانی و داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب قوی. از آن جایی که مصرف داروهای قوی تر با عوارض جانبی خطرناک همراه هستند باید تحت نظر پزشک و به مدت کوتاه مصرف شوند تا بیمار را دچار مشکلات دیگری نکنند.
فیزیوتراپی در قزوین
انجام دادن حرکات کششی و تقویتی در ناحیه گردن میتواند به تسکین درد مقاوم کمک کند. برخی از حرکات ورزشی از قبیل کشش چانه به سمت پایین به حفظ حالت بهتر سر و گردن کمک مینمایند. ضعیف شدن عضلات گردن باعث میشود گردن به سمت جلو متمایل شود و بیمار دچار درد خواهد شد. در صورتی که گردن به جای آن که به سمت جلو متمایل شود در حالت خنثی قرار بگیرد فشار کمتری به ستون فقرات ناحیه گردن و دیسک بین مهرهها وارد خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی به طراحی یک برنامه مناسب میپردازد که با نیازهای خاص بیمار مطابقت دارد به عنوان مثال انجام دادن حرکات کششی و تقویتی میتواند به کاهش درد کمک کند و عضلات خاص ناحیه گردن را هدف قرار دهد. به طور کلی اکثر بیماران میتوانند به تدریج و با قوی تر شدن عضلات گردن به محل کار خود برگردند و با انجام دادن تمرینات مخصوص به حفظ قدرت و انعطاف پذیری گردن خود کمک کنند.
تزریق دارو در قزوین
در صورتی که مصرف داروهای خوراکی و انجام دادن جلسات فیزیوتراپی نتواند به مقدار کافی به تسکین درد بیمار کمک کند پزشک شما در قزوین به تزریق دارو خواهد پرداخت. در اکثر موارد تزریق دارو در ناحیه گردن با استفاده از فلوئوروسکوپی و تزریق ماده حاجب به منظور مشاهده سوزن و تزریق صحیح دارو استفاده میشود. هدف از تزریق دارو درون فضای گردن این است که درد بیمار کاهش پیدا کند بدون آنکه به ساختارهای مجاور گردن از قبیل ریشه اعصاب، عروق خونی یا طناب نخاعی آسیب وارد شود. دو نوع تزریق رایج در افراد مبتلا به دیسک گردن به شرح زیر میباشد:
- تزریق استروئید در فضای اپیدورال با هدف کاهش التهاب انجام میشود و یکی از روشهای درمانی رایج در افراد مبتلا به دیسک گردن محسوب میشود.
- تزریق استروئید و داروی بی حسی به صورت انتخابی درون ریشه اعصاب مجاور ستون فقرات میتواند به تشخیص و تسکین درد بیمار کمک کند. تعداد زیادی از بیماران ادعا میکنند که پس از تزریق تا حد قابل توجهی از میزان درد آنها کاسته شده است. احتمال بروز برخی عوارض جانبی وجود دارد اما معمولاً نادر است به همین دلیل پزشک قبل از تزریق با بیمار در خصوص عوارض احتمالی صحبت میکند.
سایر روشهای غیر جراحی در قزوین
روشهای غیرجراحی متعددی برای تسکین درد ناشی از دیسک گردن وجود دارد که به شرح زیر میباشند:
- استفاده از کمپرس یخ و کمپرس گرم میتواند بسیار کمک کننده باشد به این ترتیب شما باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کمپرس یخ را روی گردن خود قرار دهید تا از میزان درد و التهاب کاسته شود. برخی از افراد ادعا میکنند که استفاده از کمپرس گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه میتواند به تسکین شرایط آنها کمک کند. صرف نظر از اینکه شما از کدام کمپرس استفاده میکنید بهتر است ۲ ساعت فاصله زمانی بین هر بار استفاده از کمپرس وجود داشته باشد تا ریسک آسیب دیدگی پوست به حداقل برسد.
- دستگاه تراکشن دور سر قرار میگیرد و به آرامی آن را به سمت بالا میکشد تا ستون فقرات ناحیه گردن کشیده شوند. هدف از انجام این کار کاهش فشار بر دیسک و ریشه اعصاب است. برخی از بیماران در هنگام استفاده از دستگاه تراکشن شاهد کاهش درد خود خواهند بود اما برخی دیگر تغییر چندانی را احساس نمیکنند. در صورتی که نتیجه مورد انتظار از تراکشن به دست بیاید برخی از بیماران میتوانند طبق دستور پزشک از این روش در منزل نیز استفاده کنند.
- ماساژ خفیف گردن میتواند به رفع گرفتگی عضلات، افزایش گردش خون و افزایش آرامش این ناحیه کمک کند اما در صورتی که باعث بدتر شدن درد شود باید فوراً از ادامه ورزش اجتناب کرد.
روشهای درمانی دیگری برای بیرون زدگی دیسک گردن و تسکین درد آن در قزوین وجود دارد که میتواند به این بیماران کمک کند. برخی از این روشها عبارتند از تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست، طب سوزنی، مدیتیشن و روشهای مشابه. در برخی موارد نیز پزشک از آزمون و خطا برای مشخص کردن بهترین روش درمانی متناسب با شرایط بیمار استفاده میکند اما در صورتی که مشکلات عصبی از قبیل بی حسی یا ضعف بازو بدتر شود انجام عمل جراحی توصیه خواهد شد.
انجام عمل جراحی در قزوین
در صورتی که روشهای درمانی غیر جراحی و دارو درمانی تاثیری در کاهش درد بیمار نداشته باشد پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. پزشک با بیمار در خصوص انتخاب بهترین روش جراحی صحبت میکند و مزایا و معایب هر روش را برای او توضیح میدهد. همانند هر گونه عمل جراحی پزشک فاکتورهای متعددی از قبیل سن بیمار و سطح عمومی سلامت او و سایر مشکلات را مورد ارزیابی قرار میدهد. باید مزایای حاصل از جراحی بیشتر از خطرات و معایب احتمالی آن باشد. اگرچه درصد زیادی از افراد مبتلا به دیسک گردن پس از عمل شاهد تسکین درد خود خواهند بود هیچ گونه ضمانتی مبنی بر کسب نتیجه دلخواه پس از جراحی وجود ندارد. در صورتی که بیمار دارای مشکلات زیر باشد انجام عمل جراحی توصیه خواهد شد:
- درد انتشار دهنده که باعث کاهش توانایی فرد برای انجام امور روزمره خواهد شد و کیفیت زندگی او را پایین میآورد.
- ابتلا به مشکلات نورولوژیکی پیشرونده از قبیل بی حسی یا ضعف بازو و دست.
- کاهش توانایی عملکردی پا، دست و بازو
- ناتوانی در تکان دادن دست و گردن و پاها و از دست دادن توانایی کنترل ادرار و مدفوع ناشی از درگیر شدن اعصاب پایین کمر
- ناکارآمد بودن داروهای تجویز شده و فیزیوتراپی
- داشتن سطح مناسبی از سلامت عمومی
جراحی پایین کمر در قزوین
جراحی لامینوتومی ناحیه پایین کمر روشی است که با هدف تسکین درد پا و سیاتیک ناشی از بیرون زدگی دیسک انجام میشود. در این روش پزشک برش کوچکی را در ناحیه کمر و قسمت فوقانی دیسک آسیب دیده ایجاد میکند سپس به خارج کردن قسمتی از لامینا میپردازد. پس از ایجاد برش مورد نیاز پزشک، عضلات آن ناحیه را کنار میزنند تا بتوانند به مهرههای کمر دسترسی داشته باشد. سپس سوراخ کوچکی را بین دو مهره ایجاد میکند تا بتواند به دیسکی که دچار بیرون زدگی شده است دسترسی داشته باشد. پس از اینکه دیسک خارج شد باید به کمک وسایل مخصوص به ثابت کردن ستون فقرات کمک کرد. در اکثر موارد پزشک به انجام جراحی لامینکتومی میپردازد.
در جراحی دیسک مصنوعی باید یک برش از طریق شکم ایجاد شود تا امکان خارج کردن و تعویض دیسک آسیب دیده فراهم گردد. تعداد کمی از بیماران متقاضی انجام جراحی تعویض دیسک هستند. باید فقط یک دیسک دچار تحلیل رفتگی شده باشد تا بیمار شرایط جراحی را پیدا کند، به عبارتی از بین رفتن دیسک بین مهره ۴ و ۵ یا اولین مهره ساکرال بیمار را واجد شرایط جراحی خواهد کرد. بیمار زمان میتوانند متقاضی انجام این عمل جراحی باشد که پس از شش ماه امتحان کردن روشهای مختلف مانند فیزیوتراپی، دارو درمانی و استفاده از بریس کمر نتیجه مطلوبی را به دست نیاورده باشد. بیمار باید در سطح مناسبی از سلامت عمومی قرار داشته باشد و هیچ گونه علامتی مبنی بر وجود عفونت، پوکی استخوان یا آرتروز در او دیده نشود. در صورتی که چند دیسک دچار تحلیل رفتگی شده باشند بیمار نمیتوانند متقاضی انجام این عمل جراحی باشد.
جراحی ستون فقرات گردن در قزوین
تصمیم گیری برای انجام عمل جراحی از قسمت پشت گردن یا جلوی آن به محل آسیب دیدگی دیسک و همچنین تجربه و تشخیص نهایی پزشک بستگی دارد. در جراحی لامینوتومی قسمتی از لامینا برداشته میشود و پس از آن دیسک آسیب دیده خارج خواهد شد. بیمارانی که متقاضی انجام عمل جراحی از پشت گردن هستند معمولاً نیازی به فیوژن مهره ندارند. در صورتی که جراحی از ناحیه جلوی گردن انجام شود پس از خارج کردن دیسک باید ستون فقرات گردن پایدار شود که در چنین شرایطی پزشک از قطعات فلزی مخصوص به منظور پایداری بیشتر از ستون فقرات استفاده میکند. در گروه خاصی از بیماران از دیسک مصنوعی به جای فیوژن استفاده میشود.
مراقبتهای پس از جراحی
پزشکان پس از عمل جراحی توصیههای لازم را به بیمار خواهد کرد و به منظور تسکین درد به تجویز دارو میپردازد. او همچنین بیمار میگوید پس از چه مدت میتواند به انجام فعالیتهای روزمره، امور کاری، رانندگی و ورزش بپردازد. برخی از بیماران پس از جراحی به فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز دارند. بروز درد و ناراحتی پس از بازگشت تدریجی به زندگی عادی طبیعی است اما بروز درد شدید یک علامت هشدار است که به بیمار میگوید فعالیت جسمانی خود را کمتر کند.