سوزن سوزن شدن کف پا چه علتی دارد و درمان مناسب آن چیست؟

سوزن سوزن شدن کف پا می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله آسیب، نشستن در یک وضعیت برای مدت طولانی، یا مشکل گردش خون که جریان خون در پاها را مختل می‌کند و نوروپاتی محیطی. در بسیاری از موارد، نوروپاتی محیطی هیچ علت شناخته شده‌ای ندارد.

بسته به علت، سوزن سوزن کف پا ممکن است در حالت استراحت یا هنگام راه رفتن یا حرکت در اطراف احساس شود. در برخی موارد، گزگز ممکن است فقط در پاها رخ دهد یا در سایر نواحی بدن نیز احساس شود. مدت و دوره سوزن سوزن شدن کف پا بسته به شرایط زمینه‌ای می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

در این مقاله، به برخی از دلایلی که باعث احساس سوزن سوزن شدن در پاها و کف پاها می‌شود همراه با علائم و درمان‌ها، می‌پردازیم.

علت سوزن سوزن شدن کف پا

چهارزانو نشستن برای مدت طولانی ممکن است باعث بی‌حسی و گزگز در پاها و کف پاها شود.

اغلب، پاهای یک فرد به دلیل وضعیت بدنش به طور موقت بی‌حس می‌شود. با این حال، بی‌حسی مزمن یا طولانی مدت در پاها و کف پاها تقریباً همیشه نشانه یک بیماری زمینه‌ای است.

شرایط مرتبط با سوزن سوزن شدن کف پا عبارتند از:

وضعیت بدن 

عادات وضعیتی که به اعصاب فشار وارد می‌کنند یا جریان خون را در اندام تحتانی کاهش می‌دهند، شایع‌ترین علت بی‌حسی موقت در پاها و کف پاها هستند. بسیاری از افراد می‌گویند پایشان خواب رفته است و اصطلاح پزشکی این عارضه پارستزی گذرا (موقت) است.

عاداتی که می‌تواند باعث به خواب رفتن پاها و کف پاها شود عبارتند از:

• چهارزانو نشستن برای مدت طولانی
• نشستن یا زانو زدن به مدت طولانی
• روی کف پا نشستن
• پوشیدن شلوار، جوراب یا کفش خیلی تنگ

آسیب 

صدمات وارده به بالا تنه، ستون فقرات، باسن، ساق پا، مچ پا و کف پا می‌تواند به اعصاب فشار وارد کند و باعث بی‌حس شدن پاها و کف پاها شود.

دیابت

برخی از افراد مبتلا به دیابت دچار نوعی آسیب عصبی به نام نوروپاتی دیابتی می‌شوند. نوروپاتی دیابتی می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز و درد در کف پاها و در صورت شدید شدن، در ساق پاها نیز شود.

مشکلات کمر و سیاتیک 

مشکلاتی که در ناحیه کمر وجود دارد، مانند شکستگی یا بیرون زدگی دیسک‌های ستون فقرات، می‌تواند باعث فشرده شدن اعصابی شود که به سمت پاها می‌روند و منجر به سوزن سوزن کف پا یا اختلالات حسی می‌شود.

عارضه سیاتیک به تحریک عصب سیاتیک گفته می‌شود که از کمر تا پاها امتداد دارد. اگر این عصب تحریک یا فشرده شود، ممکن است فرد سوزن سوزن شدن کف پا را تجربه کند.

سندرم تونل تارسال

سندرم تونل تارسال زمانی اتفاق می‌افتد که عصبی که از پشت ساق پا و در امتداد داخل مچ پا و داخل پا عبور می‌کند، فشرده شده یا آسیب ببیند.

تونل تارسال فضای باریکی در قسمت داخلی مچ پا است. افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال معمولاً در مچ پا، پاشنه و کف پا احساس بی‌حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن و درد تیر کشیدن دارند.

بیماری شریان محیطی

بیماری شریان محیطی (PAD) باعث باریک شدن شریان‌های خون محیطی در پاها، بازوها و معده می‌شود و میزان خونی که می‌توانند پمپاژ کنند و جریان خون را کاهش می‌دهد. پاها یکی از شایع‌ترین قسمت‌های بدن هستند که تحت تأثیر بیماری شریان محیطی قرار می‌گیرند.

اکثر افراد مبتلا به بیماری شریان محیطی هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها، درد و گرفتگی در پاها و باسن خود را تجربه می‌کنند. برخی از افراد مبتلا به بیماری شریان محیطی بی‌حسی و ضعف پا را نیز تجربه می‌کنند.

علائم بیماری شریان محیطی معمولاً پس از چند دقیقه استراحت از بین می‌رود.

تومورها یا سایر غدد غیر طبیعی

تومورها، کیست‌ها، آبسه‌ها و ضایعات خوش‌خیم (غیر سرطانی) می‌توانند به مغز، نخاع یا هر بخشی از پاها و کف پاها فشار وارد کنند. این فشار می‌تواند جریان خون را در پاها و کف پاها محدود کند و باعث بی‌حسی شود.

استفاده از الکل 

سموم موجود در الکل می‌تواند باعث آسیب عصبی شود که با بی‌حسی به خصوص در پاها همراه است.

مصرف مزمن یا بیش از حد الکل نیز می‌تواند منجر به آسیب عصبی شود که باعث سوزن سوزن شدن کف پا می‌شود. این نوع آسیب عصبی با کاهش سطح ویتامین‌های B مانند B1(تیامین)، B9 (فولات) و B12 مرتبط است که در اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود.

فیبرومیالژیا 

فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن یا طولانی مدت است که باعث درد و حساسیت بدن می‌شود. برخی از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا سوزن سوزن شدن کف پا را نیز تجربه می‌کنند.

اکثر افراد مبتلا به فیبرومیالژیا علائم مختلفی دارند از جمله:

• سفتی و درد بدون دلیل مشخص، به خصوص در صبح یا بعد از خواب
• خستگی مزمن
• مشکلات حافظه و مشکل در تفکر واضح که گاهی اوقات فیبرو فاگ نامیده می‌شود.
• سندرم پای بی‌قرار

تقریباً همه افراد مبتلا به فیبرومیالژیا حداقل 3 ماه در هر بار علائم را در بیش از یک قسمت از بدن خود تجربه می‌کنند. اگر بی‌حسی در پاها و کف پاها با علائم دیگری همراه نباشد یا طولانی مدت نباشد، بعید است که ناشی از فیبرومیالژیا باشد.

مولتیپل اسکلروزیس 

افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) آسیب عصبی حسی را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث بی‌حسی در ناحیه کوچکی از بدن یا کل اندام آنها شود. اگرچه بی‌حسی مرتبط با ام‌اس اغلب فقط برای مدت کوتاهی طول می‌کشد، اما می‌تواند آنقدر طول بکشد که ناتوان کننده شود.

سکته مغزی یا مینی استروک

سکته مغزی یا مینی استروک می‌تواند باعث آسیب مغزی شود که ممکن است بر نحوه تفسیر و پردازش سیگنال‌های عصبی توسط ذهن تأثیر بگذارد. سکته مغزی یا مینی استروک گاهی اوقات می‌تواند باعث بی‌حسی موقت یا طولانی مدت در قسمت‌هایی از بدن شود.

درمان سوزن سوزن شدن کف پا

داروهایی که ممکن است به رفع بی‌حسی ناخوشایند در پاها و کف پاها کمک کند عبارتند از:

• استراحت: بسیاری از شرایطی که باعث بی‌حسی پا و کف پا می‌شوند، مانند فشار عصبی، با استراحت بهبود می‌یابند.
• یخ: یخ می‌تواند به کاهش تورم که می‌تواند به اعصاب فشار وارد کند، کمک کند. کمپرس سرد را به مدت 15 دقیقه هر بار، چند مرتبه در روز روی پاها و کف پاهای بی‌حس، قرار دهید.
• گرما: گرما گاهی اوقات می‌تواند به شل شدن عضلات سفت، دردناک یا منقبض که می‌تواند به اعصاب فشار وارد کند و باعث بی‌حسی شود، کمک کند. با این حال، از گرم شدن بیش از حد پاها و کف پاهای بی‌حس خودداری کنید، زیرا ممکن است التهاب را بدتر کند و باعث درد و بی‌حسی شود.
• داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی مانند دولوکستین و میلناسیپران برای درمان فیبرومیالژیا تائید شده‌اند.
• کورتیکواستروئیدها: برخی از کورتیکواستروئیدها می‌توانند به کاهش التهاب مزمن و بی‌حسی مرتبط با بیماری‌هایی مانند ام اس کمک کنند.
• گاباپنتین و پره گابالین: داروهایی که سیگنال‌های عصبی را مسدود یا تغییر می‌دهند ممکن است به کاهش بی‌حسی مرتبط با شرایطی مانند فیبرومیالژیا، ام‌اس و نوروپاتی دیابتی کمک کنند.
• ماساژ: ماساژ پاها و کف پاهای بی‌حس به بهبود جریان خون کمک می‌کند و ممکن است علائم را کاهش دهد.
• ورزش: ورزش نکردن می‌تواند قلب و رگ‌های خونی را ضعیف کند و توانایی پمپاژ خون به اندام تحتانی را کاهش دهد. فعالیت‌هایی مانند یوگا، پیلاتس و تای چی می‌توانند جریان خون را تقویت کرده و التهاب یا درد مزمن را کاهش دهند.
• دستگاه‌های حمایتی: بریس‌ها و کفش‌های طراحی شده مخصوص می‌توانند به کاهش فشار عصبی ناشی از شرایطی مانند آسیب، سندرم تونل تارسال یا صافی کف پا کمک کنند.
• حمام آبگرم نمک: حمام نمک حاوی منیزیم است، ترکیبی که برای افزایش جریان خون و گردش خون مؤثر است.
• تکنیک‌های ذهنی و کاهش استرس: افراد مبتلا به بیماری‌هایی که باعث بی‌حسی مزمن می‌شوند، مانند ام اس و فیبرومیالژیا، باید سعی کنند بر این واقعیت تمرکز کنند که دوره‌های بی‌حسی اغلب کوتاه است و خود به خود از بین می‌روند. استرس همچنین علائم اختلالات سیستم عصبی مرکزی را بدتر می‌کند.
• خواب: بسیاری از بیماری‌های مزمن مرتبط با بی‌حسی پاها و کف پاها با کمبود خواب بدتر می‌شوند.
• یک رژیم غذایی سالم و متعادل: سوء تغذیه، به ویژه کمبود ویتامین B، می‌تواند باعث آسیب عصبی و بی‌حسی شود. دریافت ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی به مقدار کافی نیز می‌تواند التهاب و درد مزمن را کاهش دهد که می‌تواند باعث بی‌حسی شود.
• اجتناب از مصرف الکل: الکل حاوی سمومی است که می‌تواند باعث آسیب عصبی و بی‌حسی شود. الکل همچنین معمولاً علائم درد مزمن و شرایط التهابی را بدتر می‌کند و حتی می‌تواند باعث تشدید علائم شود.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت وجود موارد زیر، زمان ان رسیده که با پزشک در مورد سوزن سوزن شدن کف پاها صحبت کنید:

• ربطی به عادات وضعیتی یا عوامل سبک زندگی، مانند لباس و کفش تنگ ندارد.
• سوزن سوزن شدن برای دوره‌های طولانی ادامه دارد.
• با علائم مزمن دیگری همراه است.
• با تغییرات دائمی یا طولانی مدت در رنگ، شکل یا دمای پاها و کف پاها همراه است.