درست همانند مفاصل سایر نواحي بدن، روماتیسم مفصلی موجب التهاب پوشش (سینوویوم) مفاصل پا می‌گردد. مفاصل ملتهب می‌تواند دچار ساييدگي شده و یک مفصل زخمي را بر جاي بگذارد؛ سپس توپ پا به يك استخوان خشن و برآمده تبديل می‌شود. التهاب فعال و استخوان‌های ساييده و آسیب‌دیده موجب ايجاد درد می‌شود. روماتیسم پا می‌تواند با درد در مچ پا و پا آغاز می‌شود، و اين درد ممکن است در صبح تشديد شود.
آناتومی
تعداد زيادي از مفاصل بین 7 استخوان مچ پا (ازجمله استخوان پاشنه)، 5 استخوان ميان پا و تعداد زيادي از استخوان‌های انگشتان ساختاري پیچیده از مچ پا و پا ايجاد می‌کنند. رباط‌ها و عضلات مربوط به این مفاصل در توزیع يكنواخت وزن بدن کمک می‌کنند. دو قوس پا (طولی و افقی) نیز برای انتقال صحيح وزن ضروری هستند.
انواع آرتریت پا
آرتروز. یک بیماری دژنراتیو که حاكي از پوسيدگي غضروف‌ها پس از سن میان‌سالی فرد است.
روماتیسم مفصلی پا: يك اختلال خودكار سیستم ایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به غضروف‌ها حمله كرده و آن‌ها را تخريب می‌کند.
علت ها و دلایل
- موروثي
- پیری همراه با انحطاط در مفاصل مچ پا و پا.
- چاقی و فعاليت شغلي يا ورزشي بیش‌ازحد (پیاده‌روی، آهسته دویدن، دویدن) موجب كشيده شدن رباط‌ها، عضلات و مفاصل می‌گردد.
- پوشيدن كفش پاشنه‌بلند و نامناسب منجر به انتقال نامناسب بار در پا شده و موجب درد مچ پا و پا می‌شود.
علائم و نشانه ها
ازآنجاکه تحمل وزن بدن بر عهده مفاصل پا می‌باشد، روماتيسم مفصلي به‌طورخاص زماني مشهود می‌شود كه پا را مبتلا سازد. روماتيسم مفصلي به‌طورمعمول داراي علائم مشابه در هر دو پا، و در مفاصل یکسان هر دو پا می‌باشد. در حدود 20 درصد از افراد مبتلابه روماتيسم مفصلي، علائم پا اولین نشانه این بیماری هستند. بسیاری از علائم زير ممكن است در بسياري از مفاصل پا بروز پيدا كند:
- درد مربوط به پا
- خشكي
- التهاب
علائم روماتيسم مفصلي در پا می‌تواند تأثیرات مهم جسمی و روحی به همراه داشته باشد.
علائم دیگر عبارت‌اند از:
- از دست دادن عملکرد در یک یا هر دو پا، كه راه رفتن را با مشكل مواجه ساخته و يا بر طرز راه رفتن تأثیر می‌گذارد.
- ايجاد پاهاي صاف
- ايجاد مشكل درراه رفتن بر روي سطوح ناهموار
- ايجاد خميدگي در انگشتان پا
- ايجاد انگشتان چكشي يا چنگالي
- ايجاد پينه يا ميخچه
- برآمدگی‌های دردناک (كالوس) بر روی توپ پا
رماتيسم مفصلي و ناهنجاری‌های دردناك پا
یکی از اندام‌های هدف این التهاب کپسول مفصلی است، که به‌طورمعمول به‌عنوان یک آستین عمل می‌کند، و با افزايش ثبات مفاصل از آن‌ها محافظت می‌کند. برخی از ناهنجاری‌های مربوط به روماتیسم مفصلی عبارت‌اند از: [2[
- پينه. این عارضه شامل بزرگ شدن مفصل در پایه انگشت شست پا است.
- انگشت چكشي. عارضه انگشت چكشي و انگشت چنگالي زماني رخ می‌دهد که انگشتان پا به‌طور دائم خم می‌شوند.
- آماس کیسه‌های مفصلی. کیسه‌های مملو از مایع (به نام کیسه‌های زلالي ) در زير توپ پا ايجاد می‌شوند، و ممکن است ملتهب و متورم شوند. اين عارضه به‌طورمعمول همراه با پينه رخ می‌دهد.
- مفصل يا پاي شاركو. اگر یک یا چند مفصل مچ پا یا پا در معرض آسيب شديد قرار بگيرند، پا ممکن به‌شدت تضعیف‌شده، و به ايجاد يك ناهنجاري به نام پاي شاركو منتهي شود.
- هالوکس والگوس. این ناهنجاری شامل خميدگي انگشت شست پا به سمت داخل و به سمت انگشتان ديگر است.
- فاسئیت پلانتار. التهاب پلانتار فاسیا در کف پا که باعث درد در زیر پاشنه پا می‌شود.
- گره‌های روماتوئید. این توده‌های سخت، که به‌اندازه یک نخود هستند، زماني ايجاد می‌شوند که فشار زيادي بر روی پا ، مانند کف و مفاصل انگشت شست پا، اعمال می‌شود.
- والگوس پاشنه. آسیب مفصلي ممکن است موجب شود كه پاشنه پا به‌به سمت بيرون فشار داده شود، كه به والگوس پاشنه منجر می‌گردد.
تشخیص
ارزیابی
- ارزیابی با یک مشاهده ساده اما سیستماتیک از شکل کلی پا و معاينه مفاصل مربوطه، ساختارها و اتصالات بافت نرم به‌منظور يافتن بافت‌های ملتهب و یا آسیب‌دیده شروع می‌شود.
- سپس، حركت فعال پا به لحاظ جهت، دامنه ،کیفیت حرکت و هرگونه درد مرتبط مورد ارزيابي قرار می‌گیرد.
- در آخر، ارزیابی با حرکات منفعل مچ پا، ساب تالار، ميان پا و مفاصل جلوي پا كه از طريق مداخله پزشكي به‌منظور بررسي ميزان درد، جهت، دامنه و كيفيت حركت انجام می‌گیرد، پايان می‌پذیرد.
تصویربرداری
عکس‌برداری ساده اشعه ایکس. تعیین تغییر ساختاری در استخوان‌ها و مفاصل (به‌عنوان‌مثال آرتروز)
- سونوگرافي (اولتراسوند)
- توموگرافی كامپيوتري (سی‌تی‌اسکن)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آي)
- سنتی گرافی
درمان
استراحت
از ایستادن در تمام طول روز اجتناب كنيد. سعی کنید فعالیت‌هایی را جايگزين كنيد كه در آن امكان نشستن شما در ساعاتي از روز و ايستادن در ساعات ديگر را فراهم سازد.
دارو
مسکن‌ها ممکن است به‌منظور کاهش تورم و درد تجويز شود. اگرچه برخی از داروها ممکن است موجب بهبود و یا کاهش پیشرفت آرتریت نشوند، اما می‌توانند از طريق کاهش سیگنال‌های شیمیایی مربوط به التهاب به کاهش علائم آرتریت پا كمك كرده و موجب کاهش خشكي مفاصل شده و درنتیجه راه رفتن بيمار را آسان‌تر سازند.
بهبود موضعی
چندين کرم و پماد ضدالتهاب در دسترس هستند و کاربرد آن‌ها می‌تواند موجب التهاب، خارش و یا قرمزی پوست شود.
تزریق استروئید
ممكن است به‌منظور كنترل درد و التهاب، تزريق استروئید و يا ديگر داروهاي ضدالتهابي مانند کورتیزون، ایبوپروفن یا آسپرین در مفاصل براي بيمار تجويز شود. تزریق موضعي استروئید به‌ویژه برای مفاصل ملتهب و فاسئیت پلانتار (خار پاشنه) مفید است.
یک رژیم غذایی مغذی
- اسیدهای چرب سالم را در ر‍ژيم غذايي خود قرار دهيد. مکمل‌های روغن ماهی سرشار از امگا 3 هستند و می‌توانند به کاهش درد و خشکی مفاصل كمك كنند.
- افزودن زردچوبه به مواد غذایی. زردچوبه حاوي یک ماده شیمیایی به نام کورکومین است که به دليل دارا بودن خواص ضدالتهابي ممکن است به کاهش درد مفاصل كمك كند.
كاهش وزن
هرچقدر وزن شما بيشتر شود، خطر درد مفاصل پا كه ناشي از روماتيسم مفصلي يا عارضه‌های ديگر است، افزايش می‌یابد.
گرما و سرما درمانی
سعی کنید از روش‌های درمانی گرم و یا سرد كه براي كاهش درد مفاصل نياز است، استفاده كنيد.
تکنیک‌های ريلكسيشن
تکنیک‌های ريلكسيشن و مديتيشن ممکن است بتواند از طريق کاهش استرس و ايجاد امكان مقابله بهتر با درد، در كاهش درد مفاصل به شما كمك كند.
ماساژ ملایم
ماساژ مفاصل مبتلابه رماتيسم به‌طور منظم می‌تواند به بهبود دامنه حرکت و کاهش خشكي و درد کمک کند.
طب سوزنی
طب سوزنی می‌تواند از طريق افزايش ميزان توليد مسکن‌های طبيعي درد در بدن شما، كه آندروفين ناميده می‌شود، موجب كنترل درد شود.
كفي كفش سفارشی
كفي كفش سفارشی (ابزار خاص قرار داده در داخل کفش)، که متناسب با شکل پای شما ساخته می‌شود، ميزان محافظت از پا را افزايش داده، و راه رفتن را راحت‌تر كرده و می‌تواند به کاهش درد پاي ناشی از روماتيسم مفصلي كمك كرده و احتمالا موجب پيشگيري از ايجاد ناهنجاري در پا شود.
کفش‌های مخصوص
کفش‌های مخصوص موجب محافظت بهتر از پاي شما می‌شوند. یک نوع کفش آکسفورد با پاشنه كوتاه، پنجه پهن، و رویه بلند كه مانع از اصطكاك پا شود، بهترين گزينه است.
بريسهاي مخصوص
ايجاد قوس خوب به توزیع وزن مساوی در کل پا كمك می‌کند.
تمرینات ورزشي
ورزش منظم، به‌ویژه حركاتي كه موجب بهبود دامنه حرکت و کشش آرام پا می‌شود، می‌تواند به مدیریت درد پا در روماتيسم مفصلي كمك كند.
1.روي يك صندلي يا تخت بنشينيد. پاهای خود را دراز كنيد و سپس از محل مفصل مچ پا به سمت بالا و پايين كشش دهيد.
2. درحالی‌که روي يك صندلي نشسته‌اید، مچ پاي خود را در جهت و در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانيد.
3. بر روی یک صندلی بنشينيد و درحالی‌که انگشتان پاي خود را روي زمين قرار داده‌اید، پاشنه پا را بالا ببريد.
4.پاهای خود را بر روی زمین قرار دهيد و پاشنه پا را محكم به زمین فشار دهيد. درحالی‌که انگشت کوچک پا محكم بر روي زمين قرار دارد، انگشت شست پاي خود را به سمت بالا ببريد. به موقعيت اوليه بازگرديد و درحالی‌که انگشت شست پا محكم بر روي زمين قرار دارد، انگشت کوچک پاي خود را به سمت بالا ببريد.
5.یک کش را دور انگشتان پای خود ببندید.انگشتان خود را برای ورزش دادن عضلات کوچک‌پا کشش دهید.
6.روی یک صندلی بنشینید و یک حوله (و یا روزنامه) را بر روی زمین مقابل خود قرار دهید. حوله را با انگشتان پای خود نگه‌دارید و آن را به سمت بالا لوله کنید. استراحت کنید و مجدداً حرکت را تکرار کنید. شما می‌توانید همین تمرین را با بلند کردن یک مداد از روی زمین و نگه‌داشتن آن با انگشتان پای خود انجام دهید.
7. بر روی یک صندلی بنشینید و قوس پای خود را روی یک توپ نرم قرار دهید. توپ را در جهات مختلف – چپ، راست، جلو و عقب غلتانده و چرخش دهید.
8.راه رفتن بر روی شن و ماسه، راه رفتن با پاشنه پا، راه رفتن بر روی انگشتان پا و تمرینات پرشی تقویت عضلات مچ پا و پا نیز می‌تواند مفید باشد.
جراحی
جراحی برای آسیب شدید پا که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، انجام می‌گیرد. جراحی اغلب برای کاهش درد مرتبط با پینه، انگشت چکشی، و گره‌ها موردنیاز است. عمل جراحی پا ممکن است شامل بازنشانی استخوان یا اتصال مفاصل برای اصلاح موقعیت استخوان‌ها و مفاصل باشد.
